ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑΣ 4-5 ΧΡΟΝΩΝ

4-5 ΧΡΟΝΩΝ

        Λοιπόν έχουν περάσει τα πρώτα 4 χρόνια της ζωής του παιδιού σας και εδώ είμαστε στο τελευταίο έτος πριν από την έναρξη του νηπιαγωγείου.  Ας δούμε λοιπόν πως θα αναπτυχθούν οι γλωσσικές του δεξιότητες αυτό το χρόνο.

 

ΓΝΩΣΤΙΚΗ / ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

        Όπως αναφέραμε στο τελευταίο άρθρο μας, σ’ αυτή τη περίοδο μεταξύ των 3-5 ετών το μικρό σας θα μαθαίνει πολλές προσχολικές έννοιες. Αριθμούς, γράμματα, αρίθμηση, σχήματα, και βασικές έννοιες. Πόσο πολύ και πόσο γρήγορα μαθαίνει, θα διαφέρει από παιδί σε παιδί με βάση την έκθεση του σε διάφορα πλαίσια και το ενδιαφέρον του. Είναι ενδιαφέρον να κοιτάξει κανείς τα παιδιά του νηπιαγωγείου και τις διαφορές που παρουσιάζουν στις δεξιότητές τους. Μερικά παιδιά έρχονται στο νηπιαγωγείο και είναι σε θέση να γράψουν το όνομά τους καθώς και να αναγνωρίσουν όλα τα γράμματα, ακόμη και να αρχίσουν να μαθαίνουν να διαβάζουν, ενώ άλλα θα έρθουν με πολύ χαμηλό επίπεδο δεξιοτήτων. Ωστόσο, και οι δύο αυτές περιπτώσεις παραμένουν στο  φάσμα του «κανονικού» της ανάπτυξης. Τέλος, μία ακόμη συναρπαστική δεξιότητα η οποία κατακτείτε περίπου τώρα, είναι εκείνη της ομοιοκαταληξίας.

 

ΑΝΤΙΛΗΠΤΙΚΑ

        Το παιδί σας μαθαίνει νέες λέξεις κάθε μέρα και θα αρχίσει να σας εκπλήσσει με αυτά που μπορεί να καταλάβει πλέον! Στην πραγματικότητα, κατανοεί πάνω από 2500 λέξεις! Θα είναι σε θέση να διαβάσει τις ιστορίες του και να απαντήσει σε ερωτήσεις ποιος, τι, πού, πώς και γιατί που σχετίζονται με την ιστορία (και όχι μόνο τις φωτογραφίες της ιστορίας). Θα είναι σε θέση να ακολουθήσει εντολές τριών βημάτων και θα πρέπει να έχει μικρές δυσκολίες στο να ακολουθήσει τις οδηγίες που δίνονται στο νηπιαγωγείο.

       Το παιδί σας θα πρέπει να είναι σε θέση να ακούει μια περιγραφή ενός αντικειμένου, και όχι μόνο να καταλαβαίνει αλλά και να μπορεί να σας πει για ποιο πράγμα ακριβώς μιλάτε. Για παράδειγμα, αν είπατε «Σκέφτομαι ένα στρογγυλό πράγμα που χοροπηδά» αυτό θα πρέπει να είναι σε θέση να σας πει ότι είναι μια μπάλα. Θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση να απαντήσει σε ερωτήσεις που απαιτούν κάποια λογική και τη δεξιότητα επίλυσης προβλημάτων, όπως «Τι κάνουμε όταν διψάμε;» Θα πρέπει να έχει μια καλή κατανόηση των βασικών χωρικών εννοιών όπως κάτω, δίπλα, μπροστά και ποσοτικών εννοιών όπως περισσότερο και λιγότερο. Επιπλέον, θα πρέπει να είναι σε θέση να κατανοήσει απλές αναλογίες όπως «κοιμάμαι σε ένα κρεβάτι, όπως κάθομαι σε μια ________.» Θα πρέπει ακόμα, να μπορεί να κατανοήσει τις αντωνυμίες και την άρνηση σε προτάσεις. Και αν δεν καταλαβαίνει κάτι, θα πρέπει να σας ζητά διευκρινιστικές ερωτήσεις.

 

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ

       Όπως είπαμε στο τελευταίο άρθρο μας, το παιδί σας που είναι ηλικίας μεταξύ 3-5 θα κάνει μεγάλη πρόοδο στον τομέα της σύνταξης και της σημασιολογίας (γραμματική). Στην πραγματικότητα, η ομιλία του παιδιού σας θα πρέπει να αρχίσει να ακούγεται πολύ σαν την ομιλία του ενήλικα  όσον αφορά τους όρους της γραμματικής. Οι λέξεις στις προτάσεις του θα πρέπει κατά κανόνα να είναι στη σωστή σειρά (με περιστασιακά λάθη) και να χρησιμοποιεί παθητικά ρήματα και κτήση(η ουρά της γάτας ή το καπέλο του αγοριού), αν και δεν θα είναι συνεπής με αυτά αρκετά ακόμα . Τέλος, θα πρέπει να χρησιμοποιεί όλες τις αντωνυμίες με ακρίβεια τις περισσότερες φορές (εγώ, εσύ, εγώ, αυτός, αυτή), αλλά μπορεί να εξακολουθεί να κάνει περιστασιακά λάθη καθώς και να αιτιολογεί καταστάσεις.

        Αυτό που είναι πραγματικά συναρπαστικό τώρα είναι οι αφηγηματικές του ικανότητες. Το παιδί σας θα αρχίσει να λέει μεγάλες ιστορίες (είτε πραγματικές είτε κατασκευασμένες) και θα είναι σε θέση να ξαναλέει ιστορίες που έχει διαβάσει. Επίσης, θα κάνει πολλές ερωτήσεις. Ποιος, τι, που, γιατί, πότε …. εν ολίγοις θα ρωτάει για τα πάντα και το πιο πιθανό είναι ότι η ίδια ερώτηση θα επαναλαμβάνεται πάνω από μία φορά. 

 

ΟΜΙΛΙΑ ΚΑΙ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΑΡΘΡΩΣΗΣ

       Η ομιλία του παιδιού σας θα πρέπει να είναι κατά 80-100% κατανοητή σε όλους, παρά τα κάποια λάθη άρθρωσης που είναι δικαιολογημένα για την ηλικία του(όπως το / ρ /, / λ /) Εάν εσείς ή οι ξένοι έχετε δυσκολία κατανόησης της ομιλίας του παιδιού σας στην ηλικία των τεσσάρων, σας ενθαρρύνουμε να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό είτε στο σχολείο σας είτε έξω από αυτό. Και μην ξεχνάτε, τα παιδιά με δυσκολίες στη γλώσσα και την ομιλία βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο για μετέπειτα εμφάνιση δυσκολιών στη μάθηση γι’αυτό προλάβετέ το με ‘πρώιμη’ θεραπεία (αν χρειάζεται).

 

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

         Ετοιμαστείτε για το δράμα. Αυτή είναι η ηλικία, όπου το παιδί σας θα γίνει πολύ δραματικό στο παιχνίδι του. Θα χρησιμοποιεί τις κούκλες του, τα αυτοκινητάκια του , ή ακόμα και κάποια έντομα (μύγες, μυρμήγκια και πολλά άλλα) για να αναπαραστήσουν διάφορες σκηνές παιχνιδιού. Θα εμβαθύνει όλο και περισσότερο κάθε μέρα στον εκάστοτε ρόλο του παιχνιδιού του και θα συνεχίσει να γίνεται πιο δημιουργικό.

       Αν δεν είχε αρχίσει να μπαίνει στον κόσμο των τεχνών και της χειροτεχνίας (κόψιμο, κόλλημα, χρωματισμός, ζωγραφική), ίσως τώρα να δείτε περισσότερο ενδιαφέρον προς αυτές τις δραστηριότητες σήμερα. Δεν θα μπορεί να κάνει τα πράγματα ακριβώς όπως του τα δείξετε, και μπορεί ακόμα να θέλει να δοκιμάσει και διαφορετικές τεχνικές που φαντάζεται μόνο του ότι μπορεί να είναι εφαρμόσιμες. Επίσης, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου οι φιλίες του με τα άλλα παιδιά πρέπει να γίνονται ισχυρότερες και μπορεί να έχει ιδιαίτερους δεσμούς με μερικούς συμμαθητές του. Θα το δείτε ακόμα, να παίζει καλά σε ομάδες 1-4 παιδιών. Για παράδειγμα, αυτή είναι η εποχή που τα κορίτσια και τα αγόρια μπορεί να αρχίσουν να σχηματίζουν ομάδες και να παίζουν κυνηγητό ή μπορεί να χωρίζονται σε μικρές ομάδες για να παίξουν «σπίτι» με μαμά, μπαμπά, και διάφορα άλλα όπως αδελφούς, αδελφές και μωρά. Είναι μία διασκεδαστική περίοδος!

 

ΤΕΛΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ

         Λοιπόν, έχουμε καλύψει την ανάπτυξη της ομιλία και της γλώσσας από τη γέννηση μέχρι την ηλικία των πέντε ετών. Το νεογέννητο σας που έκανε κάτι περισσότερο από μία κραυγή πριν από πέντε χρόνια τώρα μιλάει με ολόκληρες προτάσεις, λέει ιστορίες, μιλάει για το παρελθόν και το μέλλον. Έχει συμμετοχή σε παιχνίδι προσποίησης και σχηματίζει στενές φιλίες με τους συνομηλίκους του. Μαθαίνει για τα χρώματα, τα σχήματα, τα γράμματα, τους αριθμούς και θα μπορούσε ακόμη και να αρχίσει να κάνει κάποιες συνδέσεις μεταξύ των γραμμάτων και τους ήχους που κάνουν. Αρχίζει να καταλαβαίνει τι σημαίνει «ομοιοκαταληξία» και αρχίζει να κερδίζει κάποιες άλλες δεξιότητες φωνολογικής ενημερότητας.

Είναι ένας ικανότατος συνομιλητής!

 

 

****************************************************************************

Πηγή:  American Speech-Language Hearing Association Website (2011). How does your child hear and talk? Birth to one year. Retrieved from www.asha.org

Lanza, J.R. & Flahive, L.K. (2008). LinguiSystems guide to communication milestones: 2009 Edition. East Moline, IL: LinguiSystems, Inc. Retrieved from www.linguisystems.com

McLaughlin, S. (1998). Introduction to language development.  San Diego, CA: Singular Publishing Group, INC.